عامل انسانی

روزی سر کلاس فیزیک٬ معلم‌مان٬ -خدایش رحمت کند- در آغاز کلاس مساله ساده‌ای برایمان طرح کرد تا حل کنیم: «یک کارگر٬ اتاقی کوچک را در مدت ۲۴ ساعت بنا می‌کند٬ برای ۲ کارگر بنای همان اتاق چقدر طول می‌کشد؟ برای ۲۴ کارگر چه مدت؟». وقتی ورقه‌های جواب را از ما گرفت٬ با بررسی سریعی گفت که هیچ کس جواب صحیح را نداده است. جواب صحیح باید متضمن این واقعیت باشد که ۲۴ کارگر نمی‌توانند در اتاق کوچکی باهم کار کنند و آن را در عرض ۱ ساعت بنا کنند!
نکته‌ای که آن روز ایشان به ما یادآور شد در نظر گرفتن عامل انسانی در محاسبات و تخمین‌ها و برنامه ریزی‌هایمان بود. عاملی که اغلب از اذهان ریاضی غایب می‌ماند.
دنیای بشری متغیرهای غیر ریاضی فراوان دارد و تنها حل ریاضی مسایل و «مهندسی» آنان کافی نیست!