گوشت غیر ذبح شرعی

یکی از مسایلی که برای مسلمانان ساکن کشورهای غیر اسلامی وجود دارد و دغدغه بسیاری از ایرانیان ساکن خارج کشور هم هست مساله گوشت غیر ذبح شرعی و حکم خوردن آن است.

از مسلمانان غیر ایرانی راههای مضحکی برای دورزدن مساله دیده‌ام٬ مثلاً کسی می‌گفت:«آنها که بسم ا... را نگته‌اند٬ من می‌گویم بجایشان» و بعد می‌خورد. دیگری جهت قبله را پرسید و چاقو بر گوشت پخته گذاشت و بسم‌ا...ی گفت و مشغول خوردن شد.

مساله این جاست که گاهی تهیه گوشت ذبح شرعی واقعاً مشکل می‌شود و برای تهیه آن باید ساعتها وقت صرف کرد و با قیمت بالا٬ گوشت غیر تازه ابتیاع کرد.

چیزی که من در دوستان دغدغه مند دیده‌ام این است که اغلب بعد از مدتی سختی کشیدن در تهیه گوشت ذبح شرعی٬ دغدغه شان را رها می‌کنند و با خوردن گوشت غیر ذبح شرعی کنار می‌آیند.

رساله های علمیه را که هم ورق می‌زنیم گویی مسایل هنوزهمان مسایل هزارسال پیش است و کسی چنین مساله ای را مطرح نکرده و راه حلی ارایه نداده.

علی ای حال بنده زمانی دنبال مساله بودم و دنبال کردم در کتاب قرآن چه آمده است و چه تفاسیری بر آن متصور است. در زیر نتایج تفحصم را می‌آورم به امید این که به کار کسانی بیاید:

جهت اطمینان خاطر شما متن ترجمه ها و آیه ها از اینجاست :http://quran.al-shia.com/fa/id/24/t-q.php

************

در قرآن این موارد اشاره به خوردن گوشت حرام و حلال شده است:

بقره: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُلُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَاشْكُرُواْ لِلّهِ إِن كُنتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ (172) إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنزِيرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلاَ عَادٍ فَلا إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (173)

ترجمه خرمشاهی:اى مؤمنان از پاكيزه‏هاى آنچه روزيتان كرده‏ايم بخوريد، و اگر تنها خداى را مى‏پرستيد او را سپاس بگزاريد.(172) (بدانيد كه خداوند) تنها بر شما مردار و خون و گوشت خوك و آنچه نامى جز نام خدا به هنگام ذبحش برده باشند، حرام كرده است‏؛ اما اگر كسى درمانده شود، بى‏آنكه تجاوزكار و زياده‏خواه باشد (و از آنها بخورد) گناهى بر او نيست‏، چرا كه خداوند آمرزگار مهربان است‏
مائده: حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالْدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلاَّ مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَن تَسْتَقْسِمُواْ بِالأَزْلاَمِ ذَلِكُمْ فِسْقٌ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن دِينِكُمْ فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِيناً فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِّإِثْمٍ فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (3) يَسْأَلُونَكَ مَاذَا أُحِلَّ لَهُمْ قُلْ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ وَمَا عَلَّمْتُم مِّنَ الْجَوَارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ اللّهُ فَكُلُواْ مِمَّا أَمْسَكْنَ عَلَيْكُمْ وَاذْكُرُواْ اسْمَ اللّهِ عَلَيْهِ وَاتَّقُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ (4) الْيَوْمَ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ وَطَعَامُ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ حِلٌّ لَّكُمْ وَطَعَامُكُمْ حِلُّ لَّهُمْ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ وَلاَ مُتَّخِذِي أَخْدَانٍ وَمَن يَكْفُرْ بِالإِيمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِي الآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ (5)

‏ترجمه خرمشاهی:مردار و خون و گوشت خوك و آنچه نامى جز نام خدا به هنگام ذبحش برده باشند، و (حيوان حلال گوشت‏) خفه‏شده‏، و به ضرب (چوب و سنگ‏) مرده‏، و از بلندى‏افتاده‏، و شاخ‏خورده و آنچه درندگان از آن خورده باشند، مگر آنچه (به موقع به ذبح شرعى‏) حلال كنيد و همچنين آنچه براى بتان ذبح شده است و نيز تعيين قسمت به كمك ازلام همه بر شما حرام شده است (و پرداختن به هر يك از) اينها نافرمانى است‏؛ امروز كافران از دين شما (و بازگشت شما از آن‏) نوميد شده‏اند، لذا از آنان نترسيد و از من بترسيد؛ امروز دين شما را برايتان به كمال رساندم و نعمتم را بر شما تمام كردم و دين اسلام را بر شما پسنديدم‏؛ اما هر كس در مخمصه‏اى ناچار شود و مايل به گناه نباشد (و از آنچه نهى شده بخورد) بداند كه خداوند آمرزگار مهربان است‏(3)از تو مى‏پرسند چه چيز براى آنان حلال است‏، بگو همه پاكيزه‏ها و آنچه به كمك حيوانات شكارگر (به دست مى‏آوريد) كه با آنچه خداوند به شما آموخته است‏، آنها را دست‏آموز مى‏كنيد؛ پس از آنچه براى شما گرفته و نگه داشته‏اند بخوريد و (به هنگام ذبح يا فرستادن حيوانات شكارگر) نام خدا را بر آن ببريد؛ و از خداوند پروا كنيد كه خداوند زودشمار است‏. (4)امروز پاكيزه‏ها و طعام (و ذبايح‏) اهل كتاب بر شما و طعام (و ذبايح‏) شما بر آنان حلال است‏، و نيز ازدواج با زنان عفيف مؤمن و زنان عفيف از كسانى كه پيش از شما به آنها كتاب آسمانى داده شده است‏، به شرط آنكه مهر آنان را به آنان بپردازيد و زن‏نگه‏دار و غير پليدكار باشيد و دوست‏گيران نهانى نباشيد؛ و هر كس به (اركان‏) ايمان كفر ورزد، عملش تباه است و همو در آخرت از زيانكاران است‏.

انعام: قُل لاَّ أَجِدُ فِي مَا أُوْحِيَ إِلَيَّ مُحَرَّماً عَلَى طَاعِمٍ يَطْعَمُهُ إِلاَّ أَن يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَماً مَّسْفُوحاً أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ أَوْ فِسْقاً أُهِلَّ لِغَيْرِ اللّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلاَ عَادٍ فَإِنَّ رَبَّكَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (145)

ترجمه خرمشاهی:بگو در آنچه به من وحى شده است چيزى را كه خوردنش بر خورنده‏اى حرام باشد، نمى‏يابم‏، مگر آنكه مردارى باشد، يا خونى روان‏، يا گوشت خوك‏، كه پليد است‏، يا قربانى‏اى كه از روى نافرمانى هنگام ذبحش نامى غير از نام خدا را برده باشند؛ اما اگر كسى درمانده شود، بى‏آنكه تجاوزكار و زياده‏خواه باشد (و از آن بخورد، گناهى بر او نيست‏) كه بيگمان پروردگارت آمرزگار مهربان است‏.

نحل: فَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللّهُ حَلالاً طَيِّباً وَاشْكُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ إِن كُنتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ (114) إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالْدَّمَ وَلَحْمَ الْخَنزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلاَ عَادٍ فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (115) وَلاَ تَقُولُواْ لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هَـذَا حَلاَلٌ وَهَـذَا حَرَامٌ لِّتَفْتَرُواْ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ لاَ يُفْلِحُونَ (116)
از آنچه خداوند روزيتان كرده است‏، حلال و پاكيزه بخوريد، و اگر فقط خداوند را مى‏پرستيد، بر نعمت الهى شكر كنيد.(114) بدانيد (كه خداوند) بر شما مردار و خون و گوشت خوك و آنچه نامى جز نام خدا (به هنگام ذبحش‏) برده باشند، حرام كرده است‏؛ اما اگر كسى درمانده شود، بى‏آنكه تجاوزكار و زياده‏خواه باشد (و از آنها بخورد، بداند كه‏) خداوند آمرزگار مهربان است‏.(115)و با هر دروغى كه به زبانتان مى‏آيد، مگوييد كه اين حلال است و اين حرام‏؛ تا بر خداوند دروغ بسته باشيد؛ زيرا كسانى كه بر خداوند دروغ مى‏بندند رستگار نمى‏شوند.(116)

----------------------

نکاتی که از آیات بالا استنباط می‌شود: مستقیم متن ترجمه را بدون توضیح می‌نویسم.

خداوند تنها بر شما گوشت خوك و آنچه نامى جز نام خدا به هنگام ذبحش برده باشند، حرام كرده است‏.

اگر كسى درمانده شود، بى‏آنكه تجاوزكار و زياده‏خواه باشد (و از آنها بخورد) گناهى بر او نيست‏.

مردار و خون و گوشت خوك و آنچه نامى جز نام خدا به هنگام ذبحش برده باشند٬ همچنين آنچه براى بتان ذبح شده است بر شما حرام شده است.

امروز دين شما را برايتان به كمال رساندم و نعمتم را بر شما تمام كردم و دين اسلام را بر شما پسنديدم‏...امروز پاكيزه‏ها و طعام (و ذبايح‏) اهل كتاب بر شما و طعام (و ذبايح‏) شما بر آنان حلال است‏.

بگو در آنچه به من وحى شده است چيزى را كه خوردنش بر خورنده‏اى حرام باشد، نمى‏يابم‏، مگر آنكه مردارى باشد، يا خونى روان‏، يا گوشت خوك‏، كه پليد است‏، يا قربانى‏اى كه از روى نافرمانى هنگام ذبحش نامى غير از نام خدا را برده باشند.

بر شما مردار و خون و گوشت خوك و آنچه نامى جز نام خدا (به هنگام ذبحش‏) برده باشند، حرام كرده است‏.

با هر دروغى كه به زبانتان مى‏آيد، مگوييد كه اين حلال است و اين حرام‏؛ تا بر خداوند دروغ بسته باشيد؛ زيرا كسانى كه بر خداوند دروغ مى‏بندند رستگار نمى‏شوند.

-------------------------

تفسیر و توضیح:

گوشت خوک صریحاً حرام است .

آن گوشتی که هنگام ذبح نام غیر خدا بر آن برده‌اند حرام است. و این ضرورتاً به آن معنی نیست که اگر نام هیچ چیزی نبرده شد حرام است.

از نظر تاریخی٬ بین مشرکان رسم بر آن بوده که برای بتهایشان قربانی می‌کرده‌اند و حین قربانی ذکر می‌کردند که به افتخار چه بتی قربانی می‌کنند. بعد هم گوشت قربانی را تقسیم می‌کرده‌اند. چنین گوشتی حرام ذکر شده است.

حالا امروزه در دنیای صنعتی گمان نمی‌رود کسی به افتخار بتی قربانیی کند و گوشت آن را بفروشد٬ قرآن هم که صریحاً می‌گوید که « قربانى‏اى كه از روى نافرمانى هنگام ذبحش نامى غير از نام خدا را برده باشند حرام است‏»٬ معلوم نیست عده‌ای بر چه اساسی معتقدند که ذبایح اهل کتاب حرام است زا آن که نامی بر آن برده نشده است.

همانطوری که شما هم می‌بینید و تصدیق می‌کنید هیچ جایی در قرآن نیامده است که گوشتی که نام خدا بر آن نیاورده شده حرام است؛ همیشه تاکید بر این است که گوشتی که نام غیر خدا بر آن آورده شده حرام است.

جالب است ندیده‌ام این نکته ساده را کسی اشاره ای بکند با این که در قرآن هست که در دسترس همه مسلمانان هم هست. باز جالب است که صریحاً در ادامه آیات ذکر شده که:«امروز پاكيزه‏ها و طعام (و ذبايح‏) اهل كتاب بر شما و طعام (و ذبايح‏) شما بر آنان حلال است‏.» باز هم کسی از رساله نویسان به آن توجه نکرده است که با عنایت به آن مساله شرعی ذبایح اهل کتاب را روشن کند.

حل این مساله در نص قرآن ذکر شده {آیه ۵ سوره مائده} امّا متاسفانه اغلب قریب به اتفاق صاحبان رای اعتقاد بر حرام بودن ذبایح غیر مسلمانان دارند. به این آیه نیز توجه کنید:

انعام: فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِباً لِيُضِلَّ النَّاسَ بِغَيْرِ عِلْمٍ إِنَّ اللّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ (144)

این آیه دقیقاً قبل آیه حکم خوردنی های حرام در سوره انعام است. ترجمه آن: «چه كسی ظالم‌ تر از كسی است كه بدون علم به خدا افترا بزند برای اينكه مردم را گمراه كند؟ خدا كسانی را كه ظلم ميكنند، هدايت نميكند.»

همچنین در آیه ۱۱۶ سوره نحل که در بالا ذکر کردم در ادامه ذکر موارد خوردنی های حرام آمده که:«با هر دروغى كه به زبانتان مى‏آيد، مگوييد اين حلال است و آن حرام‏؛ تا (با این کار) بر خداوند دروغ بسته باشيد؛ كسانى كه بر خداوند دروغ مى‏بندند رستگار نمى‏شوند.» استنباط بنده این است که هشدار می‌دهد که از خودتان حکم غیر از مواردی که ذکر شد ندهید و حلال خدا را به دروغ حرام نکنید که در این صورت به خدا دروغ می‌بندید.

باز هم در قرآن برای اینکه تمام درها را باز بگذارد در سوره مائده آیه ۳ مذکور است که:«هر كس در مخمصه‏اى ناچار شود و مايل به گناه نباشد (و از آنچه نهى شده بخورد) بداند كه خداوند آمرزگار مهربان است». یعنی که اگر حتی کسی مجبور شود که حرامی را بخورد و چنان نباشد که این کار را از روی عناد و لجاجت بکند و مایل به این کار باشد٬حرجی بر او نیست چون خدا آمرزنده و مهربان است.

امیدوارم مواردی که از قرآن ذکرکردم به کار جویندگان بیاید.

=====================

پس نوشت:

-اگر به مملکت غرب آمده‌ایم و در زمینه تحصیلی خودمان چیزی هم نشدیم٬ شکر خدا که حداقل روش تحقیق یاد گرفتیم که به کار حل مسایل دیگر می‌آید٬ از جمله مسایل دینی.

= شاید ندانید در ایران چاپ ترجمه فارسی قرآن بدون این که متن عربی قرآن ذکر شود رسماً ممنوع است. یعنی شما می‌توانید مثلاً انجیل فارسی را مانند یک کتاب در دست بگیرید و بخوانید٬ اما ترجمه فارسی تنهای قرآن اجازه چاپ ندارد! علت؟ گفته‌اند باعث می‌شود تقدس این کتاب از بین برود...